انواع بلندگوها بخش مهمی‌از تجهیزات صوتی هستند که در انواع محیط‌ها از خانه تا خودروها، استودیوها و حتی محیط‌های حرفه‌ای و کنسرت‌ها استفاده می‌شوند. تعمیر این نوع بلندگوها نیازمند دانش فنی و تخصصی است. اگرچه این بلندگوها از نظر طراحی و عملکرد متفاوت هستند، اما مشکلاتی مانند پاره شدن مخروط، قطعی در سیم‌های صوتی، مشکلات الکتریکی یا عیب در سیستم تقویت صدا بین تمام آنها رایج است.
در این مقاله از گروه تعمیرات کریم سیستم، قصد داریم راهنمایی کاملی درباره نحوه تعمیر و نگهداری انواع بلندگوها ارائه دهیم. از شناخت و تشخیص مشکلات رایج گرفته تا مراحل تعمیر، ابزارهای مورد نیاز و روش‌های احیاء بلندگوهای خراب، همه در این مقاله بررسی می‌شوند.
علت خس خس بلندگو خانگی
وقتی که بلندگو به خس خس می‌افتد، این امر می‌تواند ناشی از عدم صحت عملکرد آن باشد. مانند هر وسیله‌ای که پس از گذشت زمان نیاز به نگهداری و خدمات تعمیری دارد، بلندگوها نیز احتیاج به سرویس دوره‌ای دارند. در ادامه برخی از این علل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
خاک گرفتن بلندگو
بیسی که توسط بلندگو ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث جذب گرد و خاک در اطراف خود شود و آنها را جذب کرده و پخش کند. همچنین، به دلیل خاصیت آهنربایی مگنت، هر ذره‌ای بسیار کوچک آهنی که در اطراف و فضای اطراف بلندگو وجود داشته باشد، به آن جذب می‌شود. این براده‌ها و گرد و خاک‌های آهنی در داخل گودی مگنت جمع می‌شوند و باعث ایجاد اصطکاک میان بوبین و مکان اصلی خودشان می‌شوند. این اصطکاک می‌تواند منجر به برهم خوردن صدا و تولید صدای خس خس در بلندگو شود.
نیم سوز شدن بوبین
یکی دیگر از دلایل خس خس شدن بلندگو نیم سوز شدن بوبین است و ممکن است منجر به تغییر اهم بلندگو شود. این اتفاق ممکن است به دو عامل رخ می‌دهد:
- ساییدگی سیم پیچ: سیم پیچ از چند لایه سیم مسی با روکش (سیم لاکی) ساخته شده است. ساییدگی روی این سیم‌ها ناشی از اصطکاک بین سیم و مگنت می‌شود که باعث از بین رفتن لایه لاک موجود روی سیم مسی شده و سیم‌ها رسانایی بیشتری پیدا کرده و تغییر اهم می‌دهند. به این مشکل در سیم پیچ، اهمی‌شدن می‌گویند.
- نیم سوز شدن: در این حالت، فرض کنید که سیم پیچ شما اصلاحاً ۴ اهم بوده است. برای تست اهمیت سیم پیچ، می‌توانید از مولتی‌متر که را روی حالت اهم (Ω) تنظیم کرده‌اید استفاده کنید. سپس دو سر پاراف را به کانکتورهای بلندگو متصل کنید. اگر عدد نمایش داده شده روی مولتی‌متر کمتر از ۴ باشد مثلاً برای بلندگوی پایونیر TS-6975 که اهمیت آن برابر با ۴ است احتمالاً بوبین نیم سوخته و نیاز به تعویض دارد.
در حالت نیم سوز شدن، بخشی از لایه‌های سیم لاکی معمولاً به رنگ قهوه‌ای یا سیاه در آمده و ممکن است بوی سوختگی را نیز احساس کنید.
فوم یا صفحه پاره شده
این مشکل معمولاً ناشی از پوسیدگی، استهلاک، ضربه شدید یا استفاده نامناسب بلندگو است. برخی از صفحات به جای تعویض، قابلیت تعمیر و ترمیم دارند.
در رفتگی مگنت
مگنت به قسمتی از آهنربای متصل به بسکت یا سبد بلندگو گفته می‌شود که وظیفه ایجاد میدان مغناطیسی در بلندگو را دارد. این مگنت از انواع مختلفی تشکیل شده و از موادی مانند فریت استرونتیوم و نئودیوم ساخته می‌شود.
مگنت بلندگو ساب از چند لایه تشکیل شده است. وقتی این لایه‌ها در محل خود تحریک شده و از حالت اولیه‌شان خارج شوند، در اصطلاح می‌گویند که مگنت بلندگو در رفتگی دارد. علت اصلی در رفتگی مگنت بلندگو ممکن است ضربه‌زدن به قسمت آهنربایی بلندگو باشد. بنابراین توصیه می‌شود تا حد امکان از وارد کردن ضربه به بخش‌های آهنربایی بلندگو پرهیز کنید.
نشانه‌های خرابی بلندگوها
- باد کردن بلندگو (تورم مخروط): این مورد از ظاهر بلندگو پیداست.
- تغییر در صدا: این ممکن است نشانه‌ای از مشکلات الکتریکی یا صدای ناخوشایند باشد که نشانه‌ای از پارگی کوچک روی مخروط بلندگو است. این مشکل با گذشت زمان بدتر می‌شود.
- عدم پخش صدا: ممکن است نشان دهنده مشکلات الکتریکی باشد.
- پاره شدن قسمت مخروطی بلندگو: اگر بخش مخروطی بلندگو پاره شده باشد، نیاز به تعویض یا ترمیم دارد.
- اعوجاج و تغییر در صداهای معمولی: اگر صدا دارای صداهای خش خش یا مبهم است، ممکن است سیم پیچ‌ها آسیب دیده باشند یا مخروط بلندگو پاره شده باشد. زمانی که صدا را بلند می‌کنید، اعوجاج صدا بدتر می‌شود.
- عدم ارتعاش مخروط: مخروط بلندگو باید به سرعت حرکت کند. اگر مخروط ارتعاش ندارد، ممکن است سیم پیچ آسیب دیده باشد یا مشکلی در عنصر اصلی بلندگو به وجود آمده باشد.
- پاسخ فرکانسی ناقص: اگر پاسخ فرکانسی نادرست است، ممکن است ساب ووفر (واحد صوتی پایین‌تر) آسیب دیده باشد. در صورت عدم توجه به متعادل کردن فرکانس‌ها، ممکن است بلندگو آسیب ببیند.
- صداهای ناهنجار: بجز اعوجاج، ممکن است از قسمت مخروطی صداهای تکان خوردن یا عملکرد نادرست سیم پیچ صوتی مشاهده شود، به ویژه زمانی که فایل صوتی مشکلی ندارد.
- آمپدانس بی‌نهایت در کویل‌ها: اگر آمپدانس بی‌نهایت است، این نشانه مشکلات الکتریکی است. آمپدانس معمولاً باید در محدوده ۴ تا ۱۰ اهم باشد. استفاده از اهم‌متر برای اندازه‌گیری آمپدانس می‌تواند این مشکل را نشان دهد.
مهمترین نکته این است که گاهی اوقات تغییر در کیفیت صدا بسیار جزئی است و برای مشخص کردن مشکل، باید دقت کنید. این امر می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات را در مراحل اولیه برطرف کنید و جلوی آسیب بیشتری به بلندگو را بگیرید.
صدای بلندگو خراب را چگونه تشخیص دهیم؟
بلندگوهای خراب می‌توانند به چندین شکل مختلف، صداهای غیر طبیعی و ناخوشایندی ایجاد کنند. صداهای خراب گاهاً می‌توانند مشابه صدای وزوز زنبور یا خراشیده شدن باشند که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. این صداها ممکن است به علت تخلیه ناقص الکتریکی یا مشکلات فنی دیگر در بلندگو به وجود آیند.
روش تست و شناسایی بلندگو خراب
- شنیدن صدای غیر طبیعی: صداهایی مانند وزوز زنبور، صدای خراشیده شدن یا صدایی که از منبع صوتی معمولی متفاوت است، نشانه‌هایی از مشکل در بلندگو می‌باشند.
- گوش دادن با دقت: گوش دادن به بلندگو در سطحی کمتر از صدای موسیقی یا صداهای دیگر می‌تواند به شناسایی مشکل کمک کند. برای این کار، باید سایر بلندگوها را خاموش کنید و فقط به بلندگوی مشکل دار گوش دهید.
- تنظیمات پنل رادیو یا سیستم صوتی: تغییر تنظیمات صدا و پانینگ (توزیع صدا) روی گیرنده صوتی خودرو یا سیستم صوتی می‌تواند کمک کند تا بلندگویی که مشکل دارد را به صورت دقیق‌تر شناسایی کنید.
- بررسی مخروط به صورت بصری: نگاهی به مخروط بلندگو بیندازید. اگر متوجه شوید که مخروط پاره شده یا از پایه خود جدا شده است، به طور معمول نیازی به آزمون بیشتر نیست. این نشانه‌ای است که بلندگو دچار خرابی فیزیکی شده است.
- بررسی اعوجاج: از یک موسیقی با اعوجاج‌های هدفمند استفاده کنید و صدا را با دقت گوش کنید. اگر هنوز اعوجاج در صدای بلندگو حضور داشته باشد، بلندگو ممکن است دچار مشکل باشد. با گوش دادن به هر بلندگو به طور جداگانه، می‌توانید متوجه شوید کدام یک مشکل دارد.
- پخش و ضبط: این آزمون از دقت بیشتری برخوردار است. این آزمون نیازمند یک موج سینوسی کامل است که از طریق بلندگو پخش شود و سپس با یک میکروفون بی‌عیب و نقص ضبط شود. این آزمون برای افراد متخصص قابل انجام است و اغلب برای بررسی عملکرد صحیح بلندگوها به صورت عمومی‌استفاده نمی‌شود.
این روش‌ها کمک می‌کنند تا مشکلات خرابی بلندگو را تشخیص دهید. اما در بسیاری از موارد، برای افرادی که مهارت فنی ندارند یا ابزارهای لازم برای انجام آزمایشات پیچیده را ندارند، ساده نیست. اگر هنوز اطمینان ندارید که بلندگوی شما مشکل دار است یا خیر، می‌توانید به گروه تعمیرات کریم سیستم مراجعه کرده و بلندگوی خود را بررسی و تست کنید.
دلایل اصلی خرابی بلندگو
تقویت بلندگو ممکن است منجر به افزایش قدرت صدا و در نتیجه، فشار و فشرده‌سازی بیش از حد روی قطعات داخلی گردد که می‌تواند منجر به خرابی بلندگو شود. در نهایت، کنترل‌های صدا مانند تنظیم بیش از حد حجم صدا، تنظیم فرکانس‌های پایین یا بالا و یا تنظیم‌های تقویت باعث بار زیادی بر روی قطعات می‌شود. این کار‌ها احتمال دارد خرابی به همراه داشته باشد.
اکولایزر چیست؟
اکولایزر، یکی از عوامل مهم در خرابی بلندگو است. در بسیاری از موارد، به ویژه برای بلندگوهای خودرو یا سیستم‌های صوتی، تغییراتی که در اکولایزر اعمال می‌شود، می‌تواند قبل از افزایش حجم صدای موسیقی اتفاق بیفتد.
به عنوان مثال، اگر شما تنظیمات ساب ووفر را به حداکثر برسانید و باس را تقویت کرده و فرکانس‌های میانی و سه‌تایی را کاهش دهید و سپس صدا را بلند کنید، بخش‌های داخلی بلندگو ممکن است تحمل نکنند و خراب شوند. مخصوصا مخروط ساب ووفر که آسان‌تر و زودتر از بقیه قسمت‌ها دچار خرابی و پارگی می‌شوند.
این مسئله برای بلندگوهای دیگر نیز صادق است. بلندگوها طراحی شده‌اند تا در حجم‌های مختلف قابل استفاده باشند. اما اگر فرکانس‌ها را با استفاده از تنظیمات اکولایزر به خارج از محدوده معمول تغییر دهید، ممکن است بلندگو مورد استفاده شما مخصوصاً در سطوح صدای بالا، آسیب ببیند یا از کار بیفتد.
مشکل در تقویت کننده‌های بلندگو و باند
تقویت کننده‌های بلندگو و باند می‌توانند به شکلی نادرست و بدون رعایت مشخصات و قابلیت‌های بلندگوها، برای آنها تنظیم شوند. این موضوع می‌تواند به دو شکل منجر به مشکلاتی شود:
۱- تقویت بیش از حد یا کمتر از حد
- اگر بلندگوها به طور ناصحیح تقویت شوند، ممکن است منجر به حرکت نامنظم مخروط و سیم‌پیچ‌ها شده که این موضوع می‌تواند علائم خرابی بلندگو را به همراه داشته باشد.
- بلندگوهایی با توان کم ممکن است اعوجاج و ناهنجاری صدا ایجاد کنند. به عبارت دیگر صدا شبیه به یک موج مربعی به جای سینوسی خواهد بود.
- تلاش برای افزایش قدرت تقویت‌کننده بیشتر از توانایی مورد نیاز بلندگوها می‌تواند باعث قطع صدا شود.
۲- گرمای زیاد و فشار بیش از حد
- تقویت کننده‌های بیش از حد می‌توانند به بلندگوها فشار بیش از حد و گرمای زیاد وارد کنند. این موضوع می‌تواند منجر به آسیب حرارتی در کویل‌های بلندگو شده و در نهایت باعث خرابی آنها شود.
- فشار زیاد ممکن است باعث خارج شدن مخروط از محدوده حرکتی معمول آن شده و در موارد شدید، می‌تواند منجر به پارگی مخروط بلندگو شود.
تغییر منابع علت خرابی ساب وفر، میدرنج و تیوتر
تغییر منابع و اعمال تغییرات در فایل‌های صوتی می‌تواند تأثیرات غیرمنتظره‌ای بر بلندگوها و سایر لوازم مربوط به ضبط مانند ساب وفر، میدرنج و تیوتر داشته باشد. برخی افراد، به دلیل قرار دادن تغییرات در فایل‌های صوتی، بیس را تقویت می‌کنند و این امر ممکن است به مشکلاتی منجر شود.
با ویرایش فایل‌های صوتی، برخی افراد قبل از پخش موسیقی، بخش‌هایی از فایل را تغییر داده و بیس را تقویت می‌کنند. این تغییرات ممکن است باعث ایجاد تغییرات ناخواسته در سطح صدا و فشار صوتی شود که می‌تواند به مشکلات و آسیب به بلندگوها منجر شود. به ویژه زمانی که فایل‌هایی با افزایش بیس و افزایش فشار صوتی پخش می‌شوند. این کار ممکن است فشار زیادی را بر بلندگوها، ساب وفر، میدرنج و تیوتر وارد کرده و به آنها آسیب بزند، به خصوص در صورتی که صدای بلند و غیرمتعارفی پخش شود.
ایا بلندگوهای خراب را تعمیر کنیم یا تعویض؟
تعمیر بلندگوهای خراب ممکن است به دلیل مشکلات مختلف از جمله پاره شدن مخروط، قطع سیم کشی یا مشکلات الکتریکی باشد که نیازمند دانش فنی و تخصص است. اگرچه ممکن است بتوانید خودتان اقدام به تعمیر بلندگوها کنید اما در بسیاری از موارد، توصیه می‌شود از کمک یک تعمیرکار متخصص استفاده کنید، به‌خصوص اگر بلندگوها ارزش بالایی دارند یا برای مصارف حرفه‌ای مورد استفاده قرار بگیرند.
برای بلندگوهایی که مخروط آنها پاره شده است، انجام تعمیرات با استفاده از ژل لاستیکی سیلیکون می‌تواند کمک کننده باشد، اما توجه به انعطاف پذیری این چسب بسیار مهم است. هرچند برخی افراد ممکن است تلاش کنند با نخ و سوزن مخروط پاره شده را درست کنند، اما این روش‌ها معمولاً نتایج موفقیت آمیزی ندارند.
برای مشکلات سیم کشی، باید سیم‌ها را بررسی کنید و ببینید آیا کاهش جریان یا قطعی در سیم‌ها وجود دارد. اگر مشکل سیم‌کشی باز هم رفع نشد، ممکن است مشکل در سیم پیچ‌های بلندگو باشد که نیاز به دانش و تجربه فنی بالایی دارد.
در مواردی که بلندگوها ارزش بالایی دارند، توصیه می‌شود از خدمات یک تعمیرکار حرفه‌ای استفاده کنید. اما برای بلندگوهایی که ارزان‌تر هستند، ممکن است جایگزین کردن آنها با بلندگوهای جدید اقتصادی‌تر باشد.
علت خرابی در اسپیکر
مشکلات مختلفی در انواع اسپیکرها از جمله اسپیکرهای بلوتوثی، اسپیکر ایستاده، اسپیکر شارژی، اسپیکر مسافرتی، سیستم‌های صوتی خانگی یا اسپیکرهای کامپیوتر رخ می‌دهد. در ادامه برخی از این مشکلات و خرابی‌ها را بررسی می‌کنیم.
اسپیکر روشن نمی‌شود
- کابل برق: اگر کابل برق معیوب بوده یا متصل نباشد، اسپیکر روشن نمی‌شود.
- فیوز: فیوز سوخته می‌تواند باعث قطع برق و عدم روشن شدن اسپیکر شود.
- برد پاور و برد میکرو: خرابی در برد پاور یا برد میکرو نیز می‌تواند باعث عدم روشن شدن اسپیکر گردد.
اسپیکر صدا ندارد یا صدا قطع می‌شود
- مشکل در برد پری آمپلی فایر و آمپلی فایر
- مشکل در کابل ورودی صدا
وجود نویز یا نویز زمانی برای اسپیکر در حال استفاده
- کابل ورودی یا بلندگوها
- برد پاور، پری آمپ و آمپلی فایر
پورت AUX یا USB کار نمی‌کند
- اتصالات و کابل‌ها
- خرابی برد میکرو
کارنکردن ساب ووفر یا تیوتر
- سوختگی بلندگوها
- تقویت کننده بخش سابووفر یا تیوتر
صفحه نمایش روشن نمی‌شود
- خرابی بخش کنترلر اسپیکر
پارگی و پوسیدگی فوم بلندگوها
- صدای بلند و ضربه: استفاده طولانی مدت، صدای بلند یا ضربه می‌تواند منجر به خرابی و پارگی فوم بلندگوها شود.
با توجه به این علل، ممکن است نیاز به تعمیر و یا تعویض قطعات داشته باشید. در صورتی که مشکل برطرف نشد، بهتر است اسپیکر را به یک تعمیرکار متخصص یا خدمات پس از فروش مربوطه نشان دهید.
تعمیر قطع و وصل شدن صدای اسپیکر بلوتوثی
در صورت قطع و وصل شدن صدای اسپیکر بلوتوثی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- ابتدا شارژ اسپیکر را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که اسپیکر به‌طور کامل شارژ شده باشد. نقص در تغذیه اسپیکر ممکن است این مشکل را ایجاد کرده باشد.
- صدای خروجی را کم کنید. اگر با کاهش حجم صدا مشکل برطرف شود، این نشان می‌دهد مسیر تغذیه اسپیکر مانند باطری یا برد تغذیه معیوب است.
- شاید سیگنال بلوتوث ضعیف باشد. منبع را به اسپیکر نزدیک کنید. اگر مشکل را برطرف شود، ممکن است مشکل در بخش آنتن بلوتوث است.
- فلورسنت‌ها و لامپ‌های کم مصرف می‌توانند منابع پارازیت‌ها و سیگنال‌های مزاحم باشند. تلاش کنید اسپیکر را از منابع این سیگنال‌های مزاحم دور نگه دارید.
دلایل شارژ نشدن اسپیکر شارژی
برای مقابله با مشکل شارژ نشدن اسپیکر، ابتدا سوکت شارژ را بررسی کنید تا هیچ خرابی یا شکستگی در آن وجود نداشته باشد. سپس به سراغ بررسی آداپتور شارژ اسپیکر بروید. مطمئن شوید که آداپتور سالم و مناسب برای استفاده است. فراموش نکنید همیشه از شارژ‌های اصلی و برند‌های معتبر استفاده کنید.
شکستگی پورت USB اسپیکر چه مشکلی به وجود می‌آورد؟
اگر از پورت USBبه طور صحیح استفاده نکنید ممکن است باعث شکستگی آن قسمت شده و آسیب‌های شدیدی به اسپیکر وارد شود. در این صورت باید قطعه را تعویض کنید.
چرا اسپیکرهای مسافرتی و قابل حمل خراب می‌شوند؟
خرابی‌های رایج در اسپیکرهای قابل حمل می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض رطوبت، آسیب به سوکت‌های شارژر، پارگی فوم بلندگو، ضربه خوردن یا شکستگی بدنه اسپیکر و… باشد. برای کاهش این خطرات، می‌توانید این نکات را رعایت کنید:
دوری از مکان‌های مرطوب
از استفاده در محیط‌های با رطوبت بالا، مانند کنار استخر یا مکان‌هایی که در معرض آب قرار دارند، پرهیز کنید. همچنین هنگام استفاده در محیط‌های خارج از منزل، از کاورها یا قاب‌های ضدآب برای اسپیکر استفاده کنید.
جلوگیری از ضربه خوردن
اسپیکر را با دقت حمل و نقل کنید و از ضربه به آنها و افتادن جلوگیری کنید. هنگام اتصال شارژر یا کابل‌های دیگر، دقت کافی را داشته باشید تا از سوکت‌ها و قسمت‌های آسیب پذیر محافظت شوند.
تعمیر انواع اسپیکر، باند و بلندگو در گروه تعمیرات کریم سیستم
اگر باند، بلندگو، ساب وفر، میدرنج، تیوتر و وسایل صوتی در منزل یا خودرو شما با مشکلاتی رو به رو شده اند با شماره ۰۹۱۲۰۷۸۵۰۲۱ تماس بگیرید. متخصصان گروه تعمیرات کریم سیستم شما را راهنمایی خواهند کرد. کریم سیستم ارائه دهنده فروش و نصب ردیاب خودرو، تعمیر سیستم صوتی و تعمیر انواع ضبط خانگی و خودرو در تهران است.